Hidrosefali Nedir?

Hidrosefali, kafatasında sıvı biriktiğinde ve beyinde şişmeye neden olduğunda ortaya çıkan bir durumdur. Adı “beyindeki su” anlamına gelir.

Sıvı birikmesi sonucu beyin hasarı oluşabilir. Bu gelişimsel, fiziksel ve zihinsel bozukluklara yol açabilir. Ciddi komplikasyonları önlemek için tedavi gerektirir.

Hidrosefali esas olarak 60 yaşın üzerindeki yetişkinlerde ve çocuklarda görülür, ancak genç yetişkinler de olabilir. Ulusal Nörolojik Bozukluklar ve İnme Enstitüsü (NINDS), her 1000 bebeğin 1 ila 2’sinin hidrosefali ile doğduğunu tahmin ediyor.

Hidrosefali Neden Olur?

Beyin omurilik sıvısı (BOS) normal koşullarda beyninizden ve omuriliğinizdeki aralıklarda dolaşır. Belirli koşullar altında, beyninizdeki BOS miktarı artar. BOS miktarı şu durumlarda artabilir:

BOS’un normal şekilde akmasını önleyen bir tıkanma geliştiğinde
kan damarlarının onu emme yeteneğinde bir azalma olduğunda
beyin aşırı miktarda ürettiğinde

Bu sıvının çok fazlası beyninizi çok fazla baskı altına sokar. Bu basınç beyin dokusuna zarar verebilecek beyin şişmesine de neden olabilir.

Altında yatan nedenler

Bazı durumlarda, hidrosefali bir bebek doğmadan önce başlar. Şu sebeplerden kaynaklanabilir:

omurganın kapanmadığı bir doğum kusuru
genetik bir anormallik
gebelikte kızamıkçık

Bu durum bebekler, küçük çocuklar ve daha büyük çocuklarda şunlar nedeniyle de ortaya çıkabilir:

menenjit gibi merkezi sinir sistemi enfeksiyonları, özellikle bebeklerde
Özellikle erken doğan bebeklerde doğum sırasında veya doğumdan kısa bir süre sonra beyinde kanama
doğumdan önce, doğum sırasında veya doğumdan sonra meydana gelen yaralanmalar
kafa travması
merkezi sinir sistemi tümörleri

Normal basınçlı hidrosefali

Hidrosefali erişkinlerde ortaya çıktığında, BOS seviyeleri yükselir, ancak basınç miktarı genellikle normaldir. Hala beynin şişmesine neden olup ve işlev bozukluğuna yol açabilir. Yetişkinlerde, bu durum genellikle BOS’un akmasını önleyen koşullardan kaynaklanır. Bununla birlikte, bazı durumlarda, bilinen bir neden yoktur.

Aşağıdakilerden herhangi birini yaşadıysanız daha yüksek risk altında olabilirsiniz:

menenjit gibi beyinle ilgili enfeksiyonlar
kafa yaralanmaları
beynindeki bir kan damarından kanama
beyin ameliyatı

Hidrosefali olası belirtilerini tanıma

Hidrosefali kalıcı beyin hasarına neden olabilir, bu nedenle bu durumun semptomlarını tanımanız ve tıbbi yardım almanız önemlidir. Durum çocuklarda daha yaygındır, ancak her yaştan insanı etkileyebilir.

Bebekler

Bebeklerde hidrosefalinin erken belirtileri şunlardır:

kafatasının yüzeyinde bıngıldağın şişkin olması
baş çevresinde hızlı bir artış
aşağıya doğru sabitlenmiş gözler
nöbetler (havaleler)
aşırı huysuzluk
kusma
aşırı uyku hali
zayıf beslenme
düşük kas sağlığı ve gücü, hareketsizlik

Küçük ve daha büyük çocuklar

Küçük çocukları ve büyük çocukları etkileyen belirtiler veya işaretler şunları içerir:

kısa, tiz ağlamalar
kişilik değişiklikleri
yüz yapısında değişiklikler
şaşı gözler
baş ağrıları
kas spazmları
gecikmiş büyüme
yeme sorunu
aşırı uyku hali
sinirlilik
koordinasyon kaybı
mesane kontrolünün kaybı
normalden daha büyük kafa
uyanık kalma veya uyanma problemi
kusma veya bulantı
nöbetler
konsantre olma problemleri

Genç ve orta yaşlı yetişkinler

Genç ve orta yaşlı yetişkinlerde semptomlar şunları içerir:

kronik baş ağrıları
koordinasyon kaybı
yürüme zorluğu
mesane problemleri
görme problemleri
zayıf hafıza
Konsantrasyon zorluğu

Normal basınçlı hidrosefali (NBH)

Durumun bu formu genellikle yavaş başlar ve yaşı 60’ın üzerindeki yetişkinlerde daha yaygındır. En erken belirtilerden biri, bilincini kaybetmeden aniden düşmedir. Normal basınçlı hidrosefali (NBH) ‘nin diğer yaygın semptomları şunlardır:

yürüme şeklindeki değişiklikler
hafıza problemleri gibi zihinsel işlevlerde bozulma
idrar kontrolünde problem
dışkı kontrolü problemi
baş ağrıları

Hidrosefali nasıl teşhis edilir?

Kendiniz ya da çocuğunuzun hidrosefali olduğundan şüpheleniyorsanız, doktorunuz belirti ve semptomları aramak için fiziksel bir muayene yapacaktır. Çocuklarda doktorlar çökük gözleri, yavaş refleksleri, şişkin bir fontaneli ve yaşlarına göre normalden daha büyük bir baş çevresi olup olmadığını kontrol eder.

Doktorunuz beyne daha yakından bakmak için bir ultrason da kullanabilir. Bu testler beynin görüntülerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Bu tip ultrason sadece fontanel (bıngıldak) hala açık olan bebeklerde yapılabilir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramaları, fazla BOS belirtilerini aramak için kullanılabilir. MRI lar, beynin kesitsel bir görüntüsünü oluşturmak için manyetik alan ve radyo dalgaları kullanır.

Bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları çocuklarda ve yetişkinlerde hidrosefali teşhisine yardımcı olabilir. BT taramaları beynin kesitsel bir görüntüsünü oluşturmak için birkaç farklı X-ışını kullanır. Bu taramalar çok fazla BOS’tan kaynaklanan genişlemiş beyin ventriküllerini gösterebilir.

Hidrosefali nasıl tedavi edilir?

Hidrosefali, tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Tedavi halihazırda meydana gelen beyin hasarını tersine çevirmeyebilir. Amaç daha fazla beyin hasarını önlemektir. Bu, BOS’un normal akışını düzeltmeyi içerir. Doktorunuz aşağıdaki cerrahi seçeneklerden birini önerebilir:

Şant yerleştirme

Çoğu durumda, cerrahi olarak bir şant yerleştirilir. Şant, valfli uzun bir tüpten yapılmış bir drenaj sistemidir. Valf, BOS’un normal hızda ve doğru yönde akmasına yardımcı olur. Doktorunuz tüpün bir ucunu beyninize, diğer ucunu göğsünüze veya karın boşluğuna sokar. Fazla sıvı beyinden ve daha sonra daha kolay emilebildiği tüpün diğer ucundan dışarı akar. Şant implantı tipik olarak kalıcıdır ve düzenli olarak izlenmelidir.

Ventrikülostomi

Ventrikülostomi adlı bir prosedür, şant takılımına alternatif olarak yapılabilir. Bu, bir ventrikülün dibinde veya ventriküller arasında bir delik açmayı içerir. Bu, BOS’un beyni terk etmesini sağlar.

Hidrosefali olan bir kişinin görünümü nasıldır?

Hidrosefali olan birinin görünüşü çoğunlukla semptomların boyutuna bağlıdır. Birçok çocuk ömür boyu beyin hasarı yaşar. Çocuk doktorları, özel eğitim öğretmenleri, çocuk psikiyatri uzmanları, mesleki terapistler, gelişim terapistleri ve pediatrik nörologlar gibi profesyonellerle çalışarak çocuklar engelliliklerini yönetmeyi ve hayatlarında bu etkileri en aza indirmeyi öğrenebilirler.

Şiddetli hidrosefali semptomları yaşayan yetişkinlerin mesleki terapistlerle çalışmaya ihtiyacı olabilir. Diğerlerine uzun süreli bakım gerekebilir. Bazılarının demansa odaklanan tıp uzmanlarının bakımına ihtiyacı olabilir.

Bu durumun uzun süreli etkileri, bireysel koşullara bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Daha vakaya özgü bir görüş için doktorunuzla görüşün.

Hidrosefali riskini azaltmak

Hidrosefali önlenemez, ancak riskleri ve çocuğunuzun durumu geliştirme riskini azaltabilirsiniz.

Hamilelik sırasında doğum öncesi bakım aldığınızdan emin olun. Bu, hidrosefaliye yol açabilen erken doğum yapma şansınızı azaltmaya yardımcı olabilir.

Aşı olmak, hidrosefali ile bağlantılı hastalıkları ve enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilir. Düzenli taramalar yaptırmak, sizi hidrosefali riskine altına alabilecek hastalıklar veya enfeksiyonlar için erken tedavi olmanızı sağlayabilir.

Bisiklete binmek gibi aktiviteler yaparken kafa yaralanmalarını önlemek için kask gibi güvenlik ekipmanları kullanın. Ayrıca her zaman emniyet kemeri takarak kafa yaralanma riskini azaltabilirsiniz.

Küçük çocuklar her zaman bir araba koltuğuna sabitlenmelidir. Bebek arabası gibi bebek ekipmanlarınızın güvenlik standartlarını sağladığından emin olarak da kafa yaralanmalarını önleyebilirsiniz.